- COGNITOR
- I.COGNITORin Conciliis dicebatur, qui quod ad pacem et concordiam inter congregatos Patres spectaret, curae habebat, Macro in Hierolex. qui retractandis et recognoscendis Episcoporum sententiis, datâ occasione, mittebatur, Car. du Fresne in Glossar. ubi hanc in rem laudat Morinum, de Exercitat. Ecclesiast. l. 1. c. 20. Cuiusmodi Ministros Ε᾿πιγνώμονας vocat Concilium Sardicense, can. 3.II.COGNITORqui causam praesentis defendit. vel qui nosceret alios, Ascon. Pedianus.Vide a. Gellium, l. 1. c. 7. Festo est, gui litem alterius suscipit, coram eo, cui daius est, et quidem sponte se offerens. Horat. l. 2. Sat. 5. v. 27.Magna, minorve foro si res certabitur olim,Vivet uter locuples sine gnatis, improbus ultro,Qui meliorem audax vocet in ius, illius estoDefensor.v. 37. ----- ----- ire domum, atquePelliculam curare iube, si Cognitor ipse.Hôc discrimine a Procuratore, qui absentis, nec sine mandato, causam ahcuius suscipit, distinguebatur. Asconius alibi et Donatus in Adelphos Terentii addunt, potissimum, in causa status, quum guis patitur controversiam, an sit e civibus. At interdum a Praetore dabatur: Nam a Verre. l. in eum. 2. c. 65. datum Sthenio absenti Cognitorem, scribit Cicero. Ovidio, l. 1. Amor. El. 12. v. 24.----- Durô cognitor ore,laxius dicitur. Cicer. pro Caecina, Mulierum adsentatoris, cognitoris viduarum, defensoris nimium litigiosi, conciti ad rixam. Idem por Roscio, Quid interest, inquit, inter eum, qui per se litigat, et qui Cognitor est datus? Qui per se litem contestatur, sibi soli petit; alterinemo potest, nisi qui Cognitor est factus. Liv. l. 39. elegantissime, Ne suas quidem simultates pro Magistratu exercere boni exempli essez alienarum vero simustatum tribunum plebis Cognitorem fieri, turpe etindignum Collegii eius potestate et sacratis legibus esse. ab hac signisicatione sumptum est, ut Delatores, et Quâdruplatores et Ε᾿νδεῖκται honestiore vocabulô dicerentur Cognitores, tamquam qui causas Aerarii ac Fisci, atque ita Populi et Principis, susciperent spontê ac tuerentur, cuius operae pretium partes de proscriptorum bonis consequebantur: Et quia huic lucro adiungebant ex illis plurimi, ut et ab hasta, quam erexerant, emerent, ideo persaepe iidem Cogmtores, qui sectores: quod ersi non facerent, tamen erant cognati et socii participesque manubiarum et lucri ex aliena calamitate. Suntque hi proprie, quos hasta Praetoris infami lucrô et quandoque suppuraturo exercebat, ut loquitur Seneca de brevitate vitae, c. 11. Vide IOh. Freder. Gronov. de Pecuma vet. l. 4. c. 3. et infra Ecdici, it. Sector.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.